małe co nieco
o miodzie
Miód i jego właściwości
Od zarania dziejów pszczoła towarzyszyła człowiekowi, stanowiąc ważny element środowiska biologicznego. Produkty pszczele zapewniają życie i rozwój rodziny pszczelej, a dla ludzi są cennymi środkami odżywczymi i leczniczymi. Miód, pyłek, pierzga, mleczko pszczele, propolis, jad pszczeli oraz wosk posiadają w swoim składzie większość składników, które są niezbędne do utrzymania aktywności fizycznej i umysłowej człowieka, a także uodparniają organizm na większość patogenów i toksyn. Produkty te za wyjątkiem jadu pszczelego nie wymagają podczas stosowania kontroli, gdyż pozbawione są działań toksycznych nawet w przypadku przedawkowania. Miód jest wytwarzany przez pszczoły i tylko przez pszczoły z takich surowców jak nektar i spadź. Jest to produktem wysoko energetycznym. Wartość kaloryczna 1 kg miodu wynosi 3200-3300 kalorii. Równoważy to: 5 l mleka pełnego, 3,5 kg chudego twarogu, 2,7 kg mięsa cielęcego 4,5 kg ryb (dorszy), 12 kg grzybów. Miód jest substancją łatwo przyswajalną przez organizm ludzki, a jego podstawowe składniki jak glukoza i fruktoza wchłaniane są bezpośrednio do krwi w ciągu 1 godziny, bez dodatkowych reakcji enzymatycznych. Porównanie czasu trawienia miodu z czasem trawienia innych produktów w godzinach wynosi: kawa, herbata, mleko,około 2 godziny,ziemniaki 3-4 godziny, szynka 4, mięso tłuste ponad 5 godzin.
Skład miodu: glukoza, fruktoza, dekstryny, związki azotowe, składniki mineralne, woda.
Ponadto:
- mikroelementy i około 28 pierwiastków z których najcenniejsze żelazo, magnez, mangan,
- kobalt – enzymy (uaktywniają reakcje biochemiczne neutralizują lub wiążą trujące toksyny i biorą udział w metabolizmie) – olejki eteryczne które wpływają na smak i kolor miodu
- substancje lecznicze: inhibina i rutyna, które działają bakteriobójczo i wywierają korzystny wpływ na układ immunologiczny
- pełny zestaw 21 aminokwasów i białek, globuliny i albuminy zbudowane ze związków azotowych
- szereg kwasów organicznych z których najważniejsze to: mlekowy, szczawiowy, bursztynowy, jabłkowy
- w małych ilościach witaminy: A, B1, B2, B6, C, K, oraz PP i H
Podstawowe wartości biotyczne miodu:
- oddziaływane na metabolizm ustroju człowieka w zakresie przemiany węglowodanów, białek i tłuszczów. Stosuje się go więc przy chorobach: serca, żołądka i dwunastnicy, schorzeniach wątroby, chorobach wrzodowych,
- posiada właściwości bakterjobójcze, stosuje się go przy leczeniu chorób skóry i wszelkiego rodzaju uszkodzeń ciała. W profilaktyce leczniczej, miodem można zastąpić preparaty o umiarkowanym działaniu antybakteryjnym
- działa jako “odtrutka””przyczyniając się do ochrony organizmu przed zanieczyszczeniami środowiska.
Spożywanie miodu odgrywa ogromną rolę w środowiskach dużego skażenia, szczególnie przez ludzinarażonych na zatrucia metalami ciężkimi jak ołów i kadm. Zapobiega też chorobie zawodowej-pylicy.
Dzięki wiązaniu toksyn zmniejsza szkodliwe działanie alkoholu, nikotyny oraz mocnej kawy czy herbaty.
- miód cenny jest w leczeniu apatii oraz wyczerpania psychicznego
- przy zastarzałych zapaleniach oskrzeli i chrypce często skuteczne jest zażywanie miodu z herbatą lub mlekiem
- cierpiący na bezsenność winni przed udaniem się na spoczynek regularnie spożywać 1-2 łyżeczki miodu
- ze względu na dużą zawartość glukozy i fruktozy miód jest polecany zamiast cukru w chorobach serca
- miód ponadto reguluje pracę przewodu pokarmowego i zapobiega chronicznym zaparciom.
Zasady przechowywania miodu:
Miód przechowywany w odpowiednich warunkach zachowuje swoje walory odżywcze i lecznicze do trzech lat i dłużej. Winien być przechowywany w szczelnie zamkniętych naczyniach szklanych lub kamionkowych w pomieszczeniu suchym, przewiewnym pozbawionym innych zapachów i aromatów w temp. 8-18 stopni C.
Spożywanie miodu:
Miód powinien być konsumowany przez ludzi wszystkich grup wiekowych, jako doskonała odżywka lub leczniczo. Winien być stosowany szczególnie u dzieci, osób starszych, rekonwalescentów, ludzi ciężko pracujących, sportowców, najlepiej dwa razy dziennie rano i wieczorem. Niemowlętom miód najlepiej podawać z letnim mlekiem lub papką. Dzieci i dorośli winni spożywać z bułką lub chlebem, aby jak najdłużej był przetrzymywany w górnym odcinku przewodu pokarmowego, gdzie następuje jego wchłanianie. Jako kurację wzmacniającą, szczególnie u ludzi dorosłych, wskazane jest picie codziennie rano i wieczorem po szklance napoju sporządzonego z miodu, wody, ewentualnie z dodatkiem soku z cytryny. Taki roztwór: 1 -2 łyżeczki miodu na szklankę letniej wody doprawionej sokiem z cytryny lub innych owoców najlepiej przyrządzić na 10 lub 12 godzin przed wypiciem.
Pyłek i pierzga
Pyłki są to męskie komórki rozrodcze produkowane przez roślinę (jej kwiaty). Ziarna pyłku pozyskane z pylników roślin pszczoły umieszczają w koszyczkach trzeciej pary nóg przynoszą do ula w postaci tzw. obnóży pyłkowych. Do pyłku zniesionego do ula pszczoły dodają śliny i miodu, rozdrabniają go ubijają warstwami w komórkach, pokrywając cienką warstwą miodu i wosku – w trakcie fermentacji beztlenowej powstaje tzw. pierzga. Spożycie pyłku przez jedną rodzinę pszczelą szacuje się na 25-30 kg rocznie. Ze względu na swój bogaty skład chemiczny jest również cenną odżywką i paralekiem dla ludzi.
Skład chemiczny obnóży pyłkowych:
- woda 20-25%
- węglowodany 30-38% (cukry redukujące,glukoza i fruktoza stanowi 25%)
- tłuszcze około 5% (12 kwasów tłuszczowych – w tym linolowy, arachidowy)
- składniki mineralne 3-5% (prawie wszystkie makro i mikroelementy oraz 24 pierwiastki śladowe)
- białka 20-25% i 12 aminokwasów: metionina, lizyna, leucyna, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy i inne
- witaminy z grupy B, A, E, D, F, K i C
- śladowe ilości olejków eterycznych i enzymów
Dzięki takiemu zestawowi różnorodnych składników, pyłek posiada duże walory odżywcze stanowiąc dla człowieka źródło łatwo przyswajalnych białek, węglowodanów, tłuszczów, witamin i soli mineralnych. Wartość pyłku w zależności od źródła pochodzenia jest różna. Pyłek i pierzga posiadają również właściwości antybakteryjne oraz wpływają na procesy metaboliczne i reakcje immunologiczne.
Według wielu opinii pyłek i pierzga posiadają uniwersalne działanie terapeutyczne, dając dobre wyniki przy takich schorzeniach jak:
- anemia (dzięki zwiększeniu ilości hemoglobiny i erytrocytów we krwi
- w leczeniu biegunek chronicznych zaparć i schorzeń wątroby
- obniżaniu nadciśnienia i poziomu cukru we krwi
- w leczeniu wielu chorób systemu nerwowego
- regeneracji sił fizycznych i psychicznych, szczególnie u ludzi starszych
- hamuje zmiany miażdżycowe oraz stany zapalne przy przeroście gruczołu krokowego
Przechowywanie pyłku:
W obnóżach pyłkowych jest ponad 200 substancji odżywczych i biologicznie czynnych, które szybko tracą swoje walory przy nieodpowiednich czynnikach otoczenia, tj. temperaturze ponad 40*C, dużej wilgotności, przy dostępie światła i tlenu. Wysuszony pyłek przechowujemy w szczelnych opakowaniach w temperaturze 5-15 *C. W tych warunkach obnóża pyłkowe zachowują swoje właściwości w niezmiennej postaci do 1-go roku. Można też pyłek zamrozić w temperaturze -20*C, dzięki czemu nie traci swoich walorów i można go przechowywać przez kilka lat.
Sposób podawania pyłku:
Według zaleceń lekarzy kuracje profilaktyczną leczenia pyłkiem najlepiej przeprowadzić 2 razy w roku kontynuując zażywanie pyłku przez 1-3 miesięcy najlepiej pod koniec jesieni wczesną wiosną. Leczniczo dorosłym podaje się 20-40 g pyłku kwiatowego dziennie (4-8 łyżeczek), dzieciom 5-15 g (1-3 łyżeczek).
Celem zwiększenia przyswajalności przez organizm, ziarna pyłku rozdrabnia się przez zmielenie lub poddaje działaniu ciepłej wody, w której ulegają napęcznieniu i po 3 godzinach pękają uwalniając swoją zawartość. Do tego celu stosuje się też mleko lub soki owocowe i warzywne. Zmielony pyłek można zmieszać z miodem masłem, jogurtem, twarogiem w proporcji 1:1 do 1:4. Przez dzieci a także starszych pyłek najchętniej jest zjadany w mieszance z miodem. Pyłek zmielony lub przyrządzony w postaci odżywki winno się zażywać 3 razy dziennie przed każdym posiłkiem. U osób uczulonych na pyłek mogą wystąpić stany alergiczne po spożyciu pyłku, dlatego wskazane jest zachowanie ostrożności w przypadku nadwrażliwości na ten produkt.
Propolis
Jest to lepka substancja żywiczna wytwarzana przez pszczoły przez wymieszanie zebranych z roślin substancji żywicznych z wydzielinami pochodzącymi z organizmu pszczoły. Dzięki silnemu działaniu antybiotycznemu, zapobiega szerzeniu się chorób pszczół.
Właściwości i skład propolisu:
Konsystencja jego zależy od temperatury: do 15*C jest twardy, przy 36*C miękki i plastyczny, a w 70-80*C prawie płynny. Propolis jest mieszaniną odrębnych grup związków biologicznie czynnych, żywic i wosku, olejków eterycznych, pyłków kwiatowych, garbników oraz zanieczyszczeń. We frakcjach biologicznie czynnych propolisu decydujących o jego wartości leczniczej wykryto:
– kwasy organiczne (p-hydroksybenzoesowy, salicylowy, ferulowy, kumarowy, syryngowy)
– flwonoidy (kwercetyna, chryzyna, alangina,epigenina)
– w kicie występują również żelazo i różne mikroelementy jak miedź, mangan, cynk, kobalt, wapń, krzem
Zależnie od tego, z jakich roślin pochodzą zebrane przez pszczoły substancje żywiczne, można mówić o różnych typach propolisu. Według doświadczeń prowadzonych w różnych krajach, najcenniejszy jest kit pszczeli otrzymywany z topoli, brzozy i sosny.
Właściwości lecznicze propolisu:
Propolis jest związkiem o bardzo silnej i różnorodnej aktywności biologicznej. Posiada działanie bakteriostatyczne, grzybobójcze i pierwotniakobójcze. Działa również przeciwbólowo, przeciwzapalnie oraz bardzo przyspiesza proces gojenia i regeneracji tkanek. Jest przydatny w schorzeniach:
– dermatologicznych (oparzenia, ropne zapalenie skóry, grzybica)
– w stomatologi i laryngologi (stany zapalne dziąseł, błon śluzowych i gardła, górnych dróg oddechowych)
– jako środek uśmierzający ból
– potwierdzono terapeutyczne działanie preparatów propolisowych w leczeniu zaawansowanych procesów starczych.
Maść propolisowa
10-30 g czystego propolisu (należy rozdrobnić) dodajemy do 100 g wazeliny lub lanoliny. Lekko podgrzewamy do około 70*C i mieszamy lub ucieramy w moździerzu do rozpuszczenia się. Tak przyrządzoną maść zlewamy do naczyń z ciemnego szkła i po zastygnięciu jest gotowa do użycia.
Alkoholowy roztwór propolisu
20 g oczyszczonego propolisu schładzamy w lodówce i po rozdrobnieniu wsypujemy do 100 g 80-96% spirytusu. Przygotowany ekstrakt w szczelnie zamkniętym naczyniu wstawiamy na okres 1 tygodnia do lodówki codziennie mieszając przez wstrząśnienie. Po upływie tygodnia sklarowany płyn znad osadu zlewamy do butelki z ciemnego szkła i można go przeznaczyć do użycia.
Propolis u niektórych ludzi może powodować objawy nadwrażliwości, w związku z tym początkowo należy go stosować ostrożnie. W około 50% przypadków propolis może dawać odczyny alergiczne. W takich sytuacjach nie należy go stosować. Objawy te są niegroźne i ustępują samoistnie po wycofaniu preparatów propolisowych.
